Karakoçan
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Başlığın diğer anlamları için Karakoçan (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
| Karakoçan | |
| — İlçe — | |
 | |
 | |
 | |
| Koordinatlar: 38°57′K 40°02′D | |
| Ülke | Türkiye |
|---|---|
| İl | Elâzığ |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu |
| Yönetim | |
| - Kaymakam | Kemal Atasoy[1] |
| - Belediye başkanı | Nurettin Arslan |
| Yüz ölçümü [2] | |
| - Toplam | 1.085 km2 (418,9 mi2) |
| Rakım [3] | 1.090 m (3.576 ft) |
| Nüfus (2012)[4] | |
| - Toplam | 28,743 |
| - Kır | 15,603 |
| - Şehir | 13,140 |
| Zaman dilimi | DAZD (+2) |
| - Yaz (YSU) | DAYZD (+3) |
| Posta kodu | 23500 |
| İl alan kodu | 424 |
| İl plaka kodu | 23 |
| Web sitesi: http://www.karakocan.bel.tr/ | |
Karakoçan (Osmanlıca: تپه / Tepe[5][6][kaynak güvenilir mi?], Ermenice: Oxu[6][kaynak güvenilir mi?], Kürtçe: Dep[6][kaynak güvenilir mi?]) Elazığ ilinin birilçesidir. 1936 yılında ilçe olmuştur. İlçenin bugün itibariyle 1 beldesi, 2 bucağı, 88 köyü, 5 mezrası bulunmaktadır. Karakoçan'a bağlı tek belde olan yerleşim yeri Sarıcan adını taşımaktadır. Sarıcan Beldesi iki mahalleden oluşmaktadır. Bunun dışında Çan ve Başyurt adıyla iki adet bucağı bulunmaktadır. 2009 yılı nüfus sayımına göre 12.708’ü merkezde olmak üzere toplam nüfusu 29.061’dir.
Konu başlıkları[gizle] |
Tarihçe [değiştir]
Karakoçan'ın merkezinde tarihi yönden önem taşıyan herhangi bir yerleşim birimi olmamasına karşın, yakın köylerinde ve civarında tarihi yönden önem taşıyan birçok yerleşim birimi bulunmaktadır. Bunların başında Karakoçan ilçesi ile Mazgirt ilçesi (Tunceli) sınırını teşkil eden Peri çayıüzerinde yapılmış olan ve ilçeye 12 km uzaklıkta bulunan Bağin Kalesi gösterilebilir. Ayrıca ilçeye bağlı birçok köyde bulunan tarihi kiliselerde diğer eserler olarak karşımıza çıkmaktadırlar.
Zengin doğal güzelliklere sahip olan ilçede, Peri Çayı kenarında bulunan Golan kaplıcalarını her yıl binlerce kişi sağlık amacıyla ziyaret etmektedir. Yine ilçe merkezinde Kalecik Barajı Çamlığı, Beyaz Çeşme Mesire Yeri, Güzelbaba Ormanı yaz aylarında halkın rağbet ettiği dinlenme yerleridir.
Nüfus [değiştir]
| Yıllara göre ilçe merkezi nüfus verileri | |
|---|---|
| 2009 | 12.708 |
| 2007 | 12.903 |
| 2000 | 14.560 |
| 1990 | 14.953 |
Kültür [değiştir]
Festivaller [değiştir]
- İlçede sürekli olarak düzenlenen festivalerden ilki Bal Festivalidir. Her yıl düzenli olarak gerçekleştirilen bu etkinlikte bal üreticileri ve vatandaşlar festival havasında bir araya gelip, çeşitli etkinlikler düzenlenmektedirler.
- Ayrıca ilçeye bağlı Sarıcan Beldesi'nde her yıl düzenlenen; Sarıcan Kültür ve Sanat Festivali bulunmaktadır.
- İlçede düzenlenen bir diğer festival ise; Okçular Köyü Derneği'nce, Okçular Köyü'nde 2009 yılında düzenlenmeye başlayan "Peri Suyu Festivali'dir".
- Pamuklu Köyünde düzenlenen yaz festivali ise ilçenin ayrı bir festivalidir. 2007 yılından bu yana geleneksel olarak tekrarlanır.
Turizm [değiştir]
Mesire alanları [değiştir]
Kalecik Baraj Gölü ve Mesire alanı [değiştir]
İlçeye 3 km uzaklıkta yer alan Kalecik Baraj Gölü, 1970'li yıllarda eski Kalecik Köyü'nün üzerine inşa edilmiş ve çevre düzenlemesi yapılarak mesire alanı haline getirilmiştir. Son yıllarda bakımsızlıktan dolayı göl çevresinde bulunan sosyal tesisler kapanmıştır. Gölün hemen yanında çam ağaçları gölgesinde piknik yapmaya müsait birkaç mesire alanı bulunmaktadır.
Hırsız Çeşmesi [değiştir]
İlçeye bağlı Hamurkesen Köyü yakınında bulunan ve ormanlık alan içerisinde bulunan Hırsız Çeşmesi mesire alanı 1 adet de çocuk parkı bulunmaktadır. 2005 yılında Karakoçan kaymakamlığı'nca yaptırılan büyük mermer yapılı birde çeşme ile mermer masası bulunmaktadır.
Bu mesire alanı etrafında ilginç doğa yapılarını barındırmaktadır. Mesire alanının 500 metre doğusunda yer alan kayalık dağ arazide, nehir kenarında tarih öncesi devirlerde insanların yaşadığı şekillendirilmiş mağaralar yer almaktadır.
Bağin Kalesi [değiştir]
Mazgirt iline bağlı olup, Karakoçan'dan da ulaşımı kolaydır. Kaleye merdivenle girilir. İçinde taşlar oyularak yapılan büyük bir oda mevcuttur. Kalenin içerisindeki surlardan çok az bir kalıntı kalmıştır. Ayrıca kale üzerinde çok sayıda gıd mahzeni (kaya oyuğu şeklinde) ve tünel merdiven bulunmaktadır. Bu merdivenler yer yer bölünmelere uğradığı için tam olarak işlevi anlaşılmamakla beraber, kale üzerinden kalenin bulunduğu nehrin yamacına doğru inmesi dolayısıyla su ihtiyacını karşılamada güvenli ve kısa bir yol olarak kullanıldığı varsayılmaktadır.
Kalenin yapım tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Giriş kapısı Peri Çayına bakan yamaçta olan kalenin surları büyük ölçüde yıkılmıştır. Kale’de Urartu Kralı Menuas’a ait olan yazı bulunmuş ve halen Harput Müzesindedir. 1200 yılından sonra Selçukluların hakimiyetine geçmiştir.
Karakoçan ilçesine bağlı Kızılca Köyü yakınlarında bulunan ve şu an terkedilmiş halde olan Tunceli İli, Mazgirt İlçesi'ne bağlı Dedebağ (Bağin) Köyü yakınındadır. Siyasi sınır olarak Tunceli İli dahilinde kalmasına rağmen, Karakoçan İlçesine fazlasıyla daha yakın bulunması ve Köyün adeta Karakoçan İlçesi'ne bağlı bulunması dolsayısıyla adı hep İlçe ile beraber anılmaktadır.
Kaleye ulaşmak için Tunceli İli'nden kullanulabilir yol bulunmaması da bu durumun daha rahat anlaşılmasına sebep olmaktadır. Kale, Mazgirt İlçesine 20, Karakoçan ilçesine ise 12 km. uzaklıktadır.
Kaplıcalar [değiştir]
Golan kaplıcası [değiştir]
Golan Kaplıcası, ismini Karakoçan ilcesinin 27 km kadar uzağında bulunan Yoğunağaç (Golan) Koyunden alan, sıcak su kaynağı [[MTA] tarafından da onaylanmış [7] mineral zenginliği ile bölgenin önemli bir sağlık merkezidir.[8]
Son zamanlarda Golan Kaplicasina yapilan konaklama ve ulasim hizmetleri ile de artik yurtdisina da hitap edecek seviyeye ulasmakla beraber kis aylarinda da hizmet verecek duruma gelmistir. Suyun sicakligi yuzeyde 43 santigrat olmakla beraber yer yer icilebilir duzeyde ilik ve temiz pinarlari bulunmaktadir.
Golan'ın kelime anlamları: 1) Yassı ve enlice bağ. 2) Hayvanın semerini ya da eyerini bağlamak için göğsünden ve kuyruk altından aşırılarak sıkılan yassı, dokuma ya da deri kemer.
Bağin Kaplıcaları [değiştir]
Bağin Kaplıcası Tunceli ilinin Mazgirt İlçesi’ne bağlı olan kaplıca Karakoçan İlçesi'ne 12 km. Uzaklıkta bulunan uzaklıkta Bağin (Dedebağ) Köyü’ndedir. Peri suyu kenarından çıkar. peri suyunun diğer yamacında da Golan Kaplıcası vardır.İki kaplıca birbirine oldukça yakın olmasına rağmen arada direk bağlantıyı sağlayan bir yol bulunmamaktadır. Sular birkaç yerden fışkırır. Üzerinde konaklama tesisi bulunmaktadır. Sülfat ve klorürlü bir sudur.
Suları kaynaktan çıktığı gibi banyo yapabilecek sıcaklıkta olduğu için, bütün özelleklerinden olduğu gibi faydalanılır. Romatizma, nevralji ve kadın rahatsızlıklarının tedavisinde çok iyi sonuç verir.
Eğitim ve öğretim [değiştir]
Okul öncesi eğitim-öğretim faaliyetleri [değiştir]
İlçede okul öncesi eğitim-öğretim faaliyeti yürüten 2 anaokulunda toplamda 200 öğrenci bulunmaktadır.
Orta ve lise eğitim-öğretimi [değiştir]
İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü teşkilatı 1985 yılında ilçede faaliyete başlamıştır. İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü'ne bağlı olarak faaliyet gösteren Halk Eğitim Merkezinde çeşitli mesleki ve bilgilendirici kurslar verilmekte ve bu sayede eğitim düzeyi arttırılmaktadır. Halk Eğitim Merkezi'nde verilen kurs ve faaliyetlerden bazıları; Yabancı dil kursları (ingilizce, almanca v.b.), dikiş-nakış kursları, sınavlara hazırlık (kpss, öss v.b.) kurslarıdır.
İlçe Merkezinde bir genel lise, bir anadolu lisesi, bir İmam Hatip Lisesi,bir Sağlık Meslek lisesi ve birde Kız Teknik ve Meslek Lisesi bulunmaktadır.Ayrıca Nuri Özaltın İlköğretim Okulu, Cengiz Topel İlköğretim Okulu, Atatürk İlköğretim Okulu, Fatih İlköğretim Okulu ve Şehit Jandarma Kıdemli Üsteğmen Mahir Özdemir İlköğretim Okulu bulunmaktadır.Yine ilçe merkezinde 3 adet anaokulu ile bir de özürlüler okulu bulunmaktadır.
Üniversite öğrenimi [değiştir]
İlçede, 2010-2011 eğitim ve öğretim döneminden beri Elazığ Fırat Üniversitesine bağlı Karakoçan Meslek Yüksekokulu faaliyet göstermektedir. Yüksekokulun öğrenci kontenjanı, Bilgisayar teknisyenliği bölümünden ibaret olup 50 kişidir.
Özel eğitim-öğeretimi [değiştir]
Karakoçan İlçesi'nde engelli ve zihinsel özürlü çocuk ve gençlerin gelişimine katkı sunmak amacıyla Milli Eğitim bakanlığına bağlı olarak Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezi bulunmaktadır. Halihazırda tüm hizmetlerin sunulduğu bu merkez ücretsiz olmakla beraber etkin bir biçimde faaliyetlerini sürdürmektedir.
Buna ek olarak İlçede 2 adet özel dersane bulunmaktadır. Bu dersaneler dolayısıyla son yıllarda İlçede Üniversitelere yerleşme oranları yükselmiş ve ilçe genel eğitim düzeyi oldukça artmıştır.
Coğrafi konum [değiştir]
İklim [değiştir]
Genel olarak Step İklimiin hüküm sürdüğü Karakoçan'da kışlar soğuk ve kar yağışlı, yazlar ise sıcak ve kuraktır. Yağışlar en çok ilkbahar mevsimindedir.Karın yerde kalma süresi ortalama 30 gündür. Gece ile gündüz, yaz ile kış mevsimi arasında önemli sıcaklık farkları bulunur. En sıcak aylar Temmuz (ortalama 35 °C) ve Ağustos (ortalama 30 °C), en soğuk aylar ise Ocak (ortalama -15 °C) ve Şubat (ortalama -20 °C) olarak belirlenmiştir.
Ortalama yağış miktarı 382 mm'dir. İlçede son yıllarda yağış oranı önceki yıllara göre azalış göstermiştir. Bu durumun küresel ısınma ile direkt ilgili olduğu bilim adamlarınca öne sürülmektedir.
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Arl | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ort.En Yüksek °C | 14,1 | 15,9 | 21,1 | 27,3 | 32,2 | 36,4 | 39,9 | 40,0 | 35,8 | 30,0 | 22,9 | 16,3 | |
| Ort.En Düşük °C | -20 | -21 | -13,2 | -7,1 | 2 | 10 | 11,5 | 12 | 10 | 8 | -15 | -21 | |
| Kaynak:[9] | |||||||||||||
Yükseltiler [değiştir]
İlçenin doğusunda Kuruca Dağı (2372 m) ve Kızıldağ (1538 m), batısında Tor Dağı (1615 m), Celo Dağı (1594 m), Mezragazi Dağı (1650 m) bulunur. Mezre daği ilçenin en yüksek dağidir rakım (3560)m dir
Akarsular [değiştir]
- Kalecik Deresi
İlçe Kalecik Köyü'nden doğup, yine İlçeye bağlı Karapınar Köyü yakınlarında Sarıcan Köyünden doğan ve Karakoçan'dan geçerek Balcalı Köyü yakınında Peri Suyu'na katılan Ohi çayı ile birleşir. Bu dere 2005 yılında Karakoçan Belediyesine ayrılan Avrupa Birliği yardımları ile ıslah edilmiş ve sosyal kullanıma da uygun hale getirilmiştir.
- Kuşçu Çayı
Palu ilçesinden doğup , Kuşçu , kümbet ve Alayağmur Köylerimizi takiben Peri Suyu'na dökülen Kuşçu Çayı
- Ohi Çayı
İlçenin Sarıcan Köyü'nden doğup, Karakoçan'dan geçerek Balcalı Köyü yakınında Peri Suyu'na katılır.
- Peri Suyu
Kiğı ilçesinden doğup Kiğı, Nazimiye ve Mazgirt ilçeleri ile ilçemiz arasında sınır teşkil ederek Güneye inen ve Munzur Çayı'na daha sonra da Keban Baraj Gölü'ne dökülen Peri suyu. Peri Suyu ilkbahar ve sonbahar aylarında 3 beton ve 3 asma köprü dışında geçit vermez. Kış ve yaz aylarında ancak geçit verebilir.
Yapım aşamasındaki barajlar [değiştir]
- Pembelik Baraji ve HES
Pembelik Barajı ve HES proje yeri Doğu Anadolu Bölgesi'nde Elazığ ili sınırlarında,Karakoçan İlçesine bağlı Akkuş ve Pamuklu köyleri ve arazileri üzerine kurulması planlanmış, Peri Suyu üzerinde bulunmaktadır. talvegden 77 m yükseklikte beton dolgu baraj tipinde inşa edilecektir. Toplam kurulu güç 108.0 MW yıllık ortalama üretim ise 367.482 GWh olacaktır.
- Seyrantepe Barajı ve HES
Seyrantepe Barajı, Fırat nehrinin Peri Suyu üzerinde, Tunceli-Elazığ sınırında, talvegden 31.00 m yükseklikte, merkezi kil çekirdekli kum-çakıl dolgu gövde tipinde bir barajdir. Toplam kurulu güç 50,4 MW yıllık ortalama üretim ise 161.000 Gwh olacaktır.
- Tatar Barajı ve HES
Tatar Barajı ve HES proje yeri Doğu Anadolu Bölgesi'nde, Elazığ ili ve kısmen de Bingöl ili sınırları içinde Peri Suyu üzerinde bulunmaktadır. Merkezi kil çekirdekli kum-çakıl dolgu gövde tipinde inşa edilecektir. Toplam kurulu güç 100,2 MW. yıllık ortalama üretim ise 364.252 GWh olacaktır. Üretiminin %80'i firm enerjidir.
Mevcut baraj ve baraj gölleri [değiştir]
- Kalecik baraj gölü
Kalecik Baraj Gölü, Karakoçan ilçesi'ne bağlı Kalecik Köyü sınırları içerisinde bulunmaktadır. Kalecik Çayı üzerinde kurulu olup, toprak dolgu biçimindedir. Sulama amaçlı yapılmış olan barajdan konumu dolayısıyla, Kalecik ve kalkankaya köylerinin yanı sıra Karakoçan ilçesi de faydalanmaktadır.
Ekonomi [değiştir]
İlçe halkı geçimini genellikle tarım ve hayvancılıktan sağlamaktadır. Ancak en önemli gelir kaynakları yurt dışında yaşayan aile bireyleri veya yakın akrabaların yaptıkları yardımlardır. Bu nedenle İlçe ekonomisini tarım, Hayvancılık ve Sanayi başlıkları altında ayrı ayrı incelemek gerekir.
Ulaşım [değiştir]
Karakoçan ilçesi coğrafi olarak birçok ile oldukça yakın ve merkezi konumda bulunduğundan dolayı, ilçeye ulaşım konusunda birçok alternatif mevcuttur.
Karayolu [değiştir]
Karakoçan ilçesi, Elazığ-Bingöl anayolu üzerinde yer alır ve ilçe merkezi'nin anayola olan uzaklığı 4 km'dir. Asfalt bir yolla ulaşılan ilçenin il merkezine olan uzaklığı 105 Km. dir. Ayrıca Bingöl İli'nede 42 km uzaklıkta bulunmaktadır. Coğrafi konum olarak Elazığ, Bingöl ve Tunceli illeri arasında yer alan Karakoçan'dan Tunceli İli'ne ulaşım sağlayan direkt anayol olmamasına karşın uzaklık 120 km'dir. İlçeyi Tunceli iline bağlayan stabilize yollar ise uzaklığı 80 km'ye düşürmektedir. Ancak bu yolların bozukluğu ve elverişsizliği sebebiyle ilçe ve bölge halkı dışında sık kullanımı görülmemektedir.
Havayolu [değiştir]
Karayolu ile ulaşım dışında Elazığ, Malatya ve Diyarbakır havaalanlarının ilçeye yakınlığı dolayısıyla, havayolu ile de ilçeye ulaşım mümkün sayılabilir. En yakın Hava alanı olan Elazığ Hava alanından ilçeye 40 dakikalık zaman diliminde rahatlıkla ulaşılabilir. Bu nedenle ilçe halkı havayolu ile ulaşımı oldukça sık tercih etmektedir. Ayrıca ilçeye 40 km uzaklıkta bulunan Bingöl ilinde yapımı sürmekte olan havaalanının tamamlanması durumunda, ilçeye 25-30 dakika uzaklıkta havaalanı mevcutluğu ortaya çıkmış olacaktır.
Demiryolu [değiştir]
Diğer bir ulaşım seçeneği ise Demiryolu ulaşımıdır. Karakoçan İlçesine 25 kilometrelik mesafede bulunan Palu ilçesinde ve ayrıca 100 Kilometre mesafede bulunan Elazığ İli'nde demiryolu mevcuttur. Fakat çok sık tercih edilen bir ulaşım alternatifi değildir.
Kaynakça [değiştir]
- ^ http://www.yerelnet.org.tr/ilceler/ilce.php?ilceid=198502
- ^ http://www.hgk.msb.gov.tr/urunler/diger/il_ilce_alanlari.pdf
- ^ http://www.yerelnet.org.tr/ilceler/ilce_belediye_koordinat.php?ilceid=198502
- ^ "Türkiye İstatistik Kurumu 2012 genel nüfus sayımı verileri". 28 Ocak 2012 tarihinde erişildi.
- ^ Tahir Sezen, Osmanlı Yer Adları (Alfabetik Sırayla), T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Yayın Nu 21, Ankara, p. 280.
- ^ a b c Index Anatolicus
- ^ http://www.mta.gov.tr/v1.0/index.php
- ^ Golan kaplıcası
- ^ Worldweather.org
